Lisan-ı hâl ne demektir? Nasıl anlamamız gerekiyor?

Lisan-ı Hal: Bir şeyin hâl ve durum ve tavır ile bir mana ifade etmesidir.

Lisan-ı Hal bizlere neyi anlatır?

Bir zatın tanınmasına vesile olacak değişik durumlar vardır. Bunlardan biri lisan-ı hal (hal dili), diğeri ise lisan-ı kal (konuşma dili) dir. Mesela birisi ağızdaki dili ile konuşarak bir şey ister veya meramını anlatır. Buna lisan-ı kal denilir. Bunun yanında normal dili yerine haliyle veya mimikleriyle veya tavrıyla bir şeyler anlatır. Mesela çocuğun ağlaması hal dili ile bir çağrıdır. Benim bir isteğim veya sıkıntım var demektir. Bununla birlikye eşyanın da kendine mahsus bir lisanı vardır.

Şu kainatta fiillerinden ve icraatından tanıdığımız Zat gayb perdesi arkasından bize gönderdiği başta Kur’an-ı Kerim olmak üzere diğer peygamberlere gönderdiği kitap, suhuf ve vahiylerle de yani söylemek diliyle de kendini bizlere bildiriyor ve tanıttırıyor. (Lisan-ı kal)

Bunlardan lisan-ı hal (sözle değil hal, tavır ve görünüşle olan ifade) çoğu kez, söylemekten daha tesirli ve açık bir tanıtma vesilesidir. 

Cenab’ı Hakk’da şu gördüğümüz alemde yarattığı çok süslü, sanatlı had ve hesaba gelmez mahlukatıyla kendini bizlere bildirmek ve tanıttırmak istiyor.  Bizlere ihsan ettiği bu kadar tatlı ve güzel nimetleriyle kendini bizlere sevdirmek istiyor.  Kâinatta müşahede ettiğimiz harika eserleriyle kemalatını bildirmek istiyor. Bunları da söylemekten ziyade fiilleriyle gösteriyor. (Lisan-ı Hal)

 Elbette bu durum bize perdenin arkasında bu işleri ve fiilleri yapan bir zatı aşikâre gösterir, ilan eder ve ispatlar.  

Kainatı bir kitab gibi okumayı başaran kişi o satırlarda o kitabın sahibini, maharetlerini, özelliklerini anlar. Şu kainatı okuyabilen için, fiilen ve halen bize Kerim, Kadir, Mürid ve bir çok esması olan yüce Allahı gösterir.

Yine aynı şekilde konuşma dili olmayan veya konuşma dilini bizim anlayamadığımız mahlukat da lisan-ı hal ile ibadetlerini ve vazifelerini yerine getirirler.  Mesela güneşin ısısı ve ısşığıyla aynı yörüngede devamlı dönmesi onun bir ibadetidir. Arını bal yapması ve ipek böceğinin ipek yapması da bir ibadettir. İşte tüm yaratılanlar yaptıkları işleriyle bizlere lisan-ı halleriyle ders verirler. Bizleri yoktan var eden ve bu vazifeleri yapmamızı emreden Zat Allah'tır derler.