“İnsanın câmiiyeti” tabirini nasıl anlamak gerekir?

Camiiyet kelime manası olarak çok şeyleri içinde toplamak ve kapsamak manasına gelir. Terim olarak insanın camiiyeti ise üç şekilde anlaşılabilir:

1) Esmâ-i İlâhiye cihetiyle: İnsanın Allah’ın bütün isim ve sıfatlarını üzerinde gösterebilecek üstün bir yaradılışta yaratılması onu yaratılmışların en câmii yapmıştır.

2) Kabiliyet Ciheti: İnsan kabiliyetçe bütün varlıklardan hatta meleklerden de çok sayıda kabiliyetlerle, en câmi bir surette yaratılmıştır.

3) Kâinatın küçültülmüş bir numunesi olmak ciheti: Allah, maddi ve manevi bütün âlemlerden birer numuneyi insanın yaratılışına koymuştur. İnsan adeta kâinattan süzülmüş bir özdür. Bu yönden bütün âlemleri kendi içinde toplamıştır. (Bkz. Sözler, 20. 31. Ve 32. Söz)